آزبستوزیس: علائم، علت و درمان

 

1. آزبستوزیس چیست
2. علت ابتلا به آزبستوزیس
3. علائم اولیه آزبستوزیس
4. پیشگیری ازآزبستوزیس
5. تشخیص بیماری آزبستوزیس
6. درمان آزبستوزیس

آزبستوزیس چیست

آزبستوزیس یک بیماری یا التهاب ریوی است که از طریق استنشاق ذرات آزبست رخ می دهد و یک اختلال مزمن غیر مسری شناخته می شود. این بیماری ممکن است عوارضی از قبیل سرطان ریه را به همراه داشته باشن و ممکن است در افرادی که با ذرات آزبست سر و کار داشته باشند رخ دهد.

آزبستوزیس در اثر استنشاق گرد و غبار پنبه های نسوز ایجاد می شود. پنبه های نسوز یا همان آزبست در صنایع کاربرد زیادی دارند و دارای مقاومت زیاد و قابلیت هدایت الکتریسیته بسیار پایینی دارد.

معمولاً قبل از انكه بيماري بروز كند، بيمار دست كم 10 تا 15 سال سابقه مواجهه متوسط يا شديد را با آزبست داشته است. در بيش از 70% كارگران عايق كار كه مواجهه قبلي داشته اند، بعد از 20 الي 30 سال مواجهه، اختلال در گرافي قفسه سينه مشاهده شده است. تماس مختصر به مدت يک سال يا كمتر ممكن است بعد از 20 تا 30 سال شواهدي منطبق بر آزبستوز يا بيماري پلور بدست کارگرانی که در بخش معادن، مسئول حمل سنگ از معدن، کارگران کارخانه ریسندگی و بافندگی، کارخانه های لنت سازی، کارخانه های تولید پشم شیشه و پنبه نسوز، کارگران کارخانه های تولیدی لوله های سیمانی، لوله کش ها و سازندگان دیگ های بخار بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.

آزبست در سه نوع کریزوتیل، آموسیت، کروسیدولیت وجود دارند و هر سه نوع بیماری در ارتباط با بیماری های ریوی سرطانی و غیر سرطنی مرتبط هستند.

خطر بروز سرطان ریه مربوط به آزبست با توجه به نوع الیاف، متفاوت است. مطالعاتی روی گروهی از بیماران که در معرض الیاف کریزوتیل قرار داشتند صورت گرفت، این مطالعات نشان دادند که کریزوتیل تنها به میزان متوسط افراد را در خطر بروز بیماری قرار می دهد. از طرف دیگر، قرار گرفتن در معرض الیاف آمفیبول یا هر دو نوع الیاف ذکر شده، خطر بروز سرطان ریه را افزایش می دهد.

اگر چه آزبست تنها سبب قسمت کوچکی از تمام سرطان های ریه می شود اما سرطان ریه هنوز یکی از مهلک ترین بیماری های بدخیم مربوط به آزبست در نظر گرفته می شود. افراد سیگاری که در معرض آزبست قرار دارند بیش از افراد سیگاری که در معرض آزبست قرار ندارند، در معرض سرطان سلول های کوچک ریه و سلول های غیر کوچک ریه قرار دارند.

محققان در سال 2009 ارتباط میان قرار گرفتن در معرض آزبست و سرطان تخمدان را تایید کردند. الیافی که به طور مکرر در تخمدان های زنانی که در معرض آزبست بودند یافت می شدند، از طریق جریان خون، دستگاه لنفاوی یا مجرای تناسلی به اندام ها می رسیدند.

علت ابتلا به آزبستوزیس چیست

تا کنون مکانیسم دقیقی برای ایجاد بیماری آزبستوزیس شناخته نشده است و دانشمندان بر این عقیقه هستند که اختلال در کلیئرانس ذرات آزبست و احتباس آن به عنوان یک عامل عمده تعیین کننده در ایجاد آزبستوزیس شناخته می شود.

بیماری زایی ، ناشی از آزاد شدن اهسته اسید سالیسیلیک یا یک واکنش ایمنولوژیک که از ذرات پوشیده شده با پروتئین تشکیل شده و به عنوان آنتی ژن عمل می کند، می باشد.

فاگوسیتوز (بیگانه خواری) ناکامل رشته های آزبست که احتمالاً سبب آزاد شدن آنزیمهای لیزوزومی از ماکروفاژها می شود در ایجاد بیماری دخیل است.

رشته های آسبست درمحل دو شاخه شدن مجاری آلوئولی نزدیک به برونشیول های انتهایی رسوب میکند.این رشته ها توسط ماکروفاژها برداشته شده و از طریق سیستم موکوسیلیاری و سلولهای اپتیلیال تیپI که مسئول حمل رشته ها با غشاء پایه و بعد از آن به فیبرو بلاست ها و ماکروفاژهای انترستیشیل می باشند، خارج می شوند.

برداشت رشته های آزبست توسط فیبرو بلاست ها موجب پرولیفراسیون سلولی و افزایش تولید کلاژن می گردد.

علائم اولیه بیماری آزبستوز

اثرات مواجهه طولانی مدت با آزبست معمولا 10 تا 40 سال بعد از مواجهه اولیه ظاهر می شود. علائم از لحاظ شدت میتوانند بسیار متغیر باشند. علائم و نشانه های آزبستوز شامل:

• تنگی نفس
• سرفه ای که یا بدون خلط است یا خلط کمی دارد.
• احساس کسالت عمومی
• نامنظمی خواب
• بی اشتهایی
• درد قفسه سینه
• خشونت صدا
• سرفه خونی
• علایم نارسایی احتقانی قلب
• آبی شدن ناخن ها

چگونه از ابتلا به آزبستوزیس پیشگیری کنیم

کاهش مواجهه با آزبست بهترین راه پیشگیری از ابتلا به این بیماری است.به هنگام قرار گرفتن در معرض آزبست ، از ماسک حفاظتی مناسب یا هودی که با هوای آزاد ارتباط دارد استفاده کنید.اقدامات توصیه شده در رابطه با مهار غبارهای آزبست را به کار بندید.سیگار نکشید.یک برنامه منظم ورزشی داشته باشید تا سلامت قلبی ـ تنفسی شما حفظ شود.

برای کارگرانی که در صنایع آزبست کار می کنند باید به طور منظم عکس برداری با اشعه ایکس انجام شود تا هرگونه سایه غیرطبیعی در ریه ها شناسایی شود. اگر در عکس مشکلی بود، فرد باید کار با آزبست را رها کند حتی اگر علامتی وجود نداشته باشد.

•  جلوگیری از تولید و یا انتشار ذرات در محیط کار، مفید است.
• استفاده از سیستم بسته
• جدا کردن
• استفاده از تهویه موضعی و عمومی
• مرطوب کردن مواد
• استفاده از کیسه های غیر قابل نفوذ برای حمل مواد آسبستی
• در نهایت استفاده از PPE نظیر رسپیراتور و ماسک

یکی از دستور العملهای گرافی سینه برای افراد آزبست کار عبارت است از:

• کمتر از ۱۲سال مواجهه با زبست، هر ۳ سال یکبار گرافی سینه
• بین ۱۲ تا ۲۰ سال مواجهه، هر ۲ سال یکبار گرافی
• بیش از ۲۰ سال مواجهه، سالیانه یکبار گرافی قفسه سینه
• به هنگام قرار گرفتن در معرض آزبست ، از ماسک حفاظتی مناسب یا هودی که با هوای آزاد ارتباط دارد استفاده کنید.
• اقدامات توصیه شده در رابطه با مهار غبارهای آزبست را به کار بندید.
• سیگار نکشید.
• یک برنامه منظم ورزشی داشته باشید تا سلامت قلبی ـ تنفسی شما حفظ شود.

تشخیص بیماری آزبستوز

تشخیص آزبستوز کار پیچیده ای است که دلیل آن، این است که بسیاری از علائم و نشانه های آن شبیه سایر بیماری های تنفسی است. لذا انواعی از تست های تشخیصی ممکن است برای تشخیص این بیماری موردنیاز باشد.
به عنوان بخشی از ارزیابی شما ، پزشک در مورد سابقه سلامتی ، شغل و خطر قرار گرفتن در معرض آزبست صحبت می کند. در حین معاینه فیزیکی ، پزشک با استفاده از استتوسکوپ ریه های شما را با دقت گوش می دهد تا تشخیص دهد که آیا هنگام دم صدای کراکل ایجاد می شود یا خیر.

آزمایشات تصویربرداری

ادیوگرافی قفسه سینه : آزبستوز پیشرفته به صورت یک سفیدی بیش ازحد در بافت ریه دیده می شود. اگر آزبستوز شدید باشد، کل ریه های شما را ممکن است تحت تأثیر قرار دهد و به آن ها ظاهر لانه زنبوری بدهد.
توموگرافی کامپیوتری یا سی تی اسکن : در سی تی اسکن با ترکیب یک سری از تابش های اشعه ایکس گرفته شده از زوایای مختلف، تصاویر مقطعی از استخوان ها و بافت های نرم داخل بدن تهیه می شود. این اسکن به طورکلی جزئیات بیشتری را نشان می دهد و ممکن است به تشخیص آزبستوز در مراحل اولیه آن، حتی قبل از آن که در رادیوگرافی قفسه سینه نشان داده شود، کمک کند.

تست های عملکرد ریوی

از آزمون به تعیین وضعیت عملکردی ریه های شما کمک می کند. تست عملکرد ریوی مقدار هوایی که ریه های شما می تواند نگه دارد و جریان هوا در داخل و خارج از ریه های شما را اندازه گیری می کند. برای مثال، ممکن است از شما خواسته شود که در یک دستگاه اندازه گیری هوا به نام اسپیرومتر تنفس کنید. تست های کامل تر عملکرد ریوی می تواند میزان اکسیژن موجود در جریان خون را اندازه گیری کند.

سایر روش های تشخیصی

در برخی شرایط، پزشک ممکن است مایعات و بافت را برای آزمایش وجود فیبرهای آزبست یا سلول های غیر طبیعی از ریه خارج کند. آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

برونکوسکوپی. یک لوله نازک (برونکوسکوپ) از طریق بینی یا دهان ، از گلو و به ریه ها منتقل می شود. یک نور و یک دوربین کوچک روی برونکوسکوپ به پزشک این امکان را می دهد تا در صورت مشاهده هرگونه ناهنجاری به داخل مجاری تنفسی ریه های شما نگاه کند یا از مایعات یا نمونه بافت (نمونه برداری) استفاده کند.
توراسنتز. در این روش ، پزشک بی حس کننده موضعی تزریق می کند و سپس یک سوزن را از طریق دیواره قفسه سینه شما بین دنده ها و ریه ها فرو می کند تا مایعات اضافی را برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاه از بدن خارج کرده و به شما کمک کند تا تنفس بهتر داشته باشید. پزشک شما ممکن است سوزن را با کمک راهنمایی سونوگرافی وارد کند.

درمان آزبستوز چیست

هیچ درمانی برای معکوس کردن اثرات آزبست روی آلوئولها وجود ندارد. تمرکز درمان بر کاهش سرعت پیشرفت بیماری ، تسکین علائم و پیشگیری از عوارض است.بیماران دچار بیماری آزبستوز (همچون سایر بیماری های مزمن ریوی) در معرض عفونت، سطح پایین اکسیژن خون و نارسایی قلبی قرار دارند. این بیماران پس از عفونت های باکتریایی و ویروسی نیز به سرعت بهبود نمی یابند. به علاوه، ممکن است که در معرض عفونت های قارچی و غیر معمولی قرار داشته باشند که سبب زخم شدن بافت ریه می شوند.

شما به فواصل منظم و بسته به شدت وضعیت خود به مراقبت های پیگیری معمول نیاز دارید، مانند اشعه ایکس قفسه سینه یا سی تی اسکن و آزمایش عملکرد ریه.

نکات مهم در زمان درمان آزبستوزیس

سیگار نکشید. آزبستوز خطر سرطان ریه را افزایش می دهد. ترک سیگار می تواند این خطر را کاهش دهد. سعی کنید از دود سیگار خودداری کنید. سیگار کشیدن همچنین ممکن است آسیب بیشتری به ریه ها و مجاری هوایی وارد کند ، که باعث کاهش بیشتر ذخایرحجم های ریه می شود.

واکسن بزنید. در مورد واکسن های آنفلوانزا و ذات الریه ، که می تواند به شما در کاهش خطر ابتلا به عفونت های ریوی کمک کند، با پزشک خود صحبت کنید. به موقع عفونت های تنفسی را درمان کنید.

از قرار گرفتن در معرض آزبست بیشتر خودداری کنید. چون می تواند وضعیت شما را بدتر کن

برای کاهش دشواری تنفس ناشی از آزبستوز پیشرفته، پزشک ممکن است اکسیژن اضافی تجویز کند. این عمل توسط لوله های نازک پلاستیکی با شاخه هایی که در سوراخ های بینی شما قرار می گیرند یا لوله های نازک متصل به ماسکی که روی بینی و دهان شما قرار داده می شود ، انجام می گیرد.