متوکلوپرامید: موارد مصرف، نحوه مصرف و عوارض

متوکلوپرامید به شکل قرص، قطره و آمپول داروی ضد تهوع و انقباض کننده عضلات گوارشی است که برای درمان تهوع، استفراغ و بازگشت اسید معده به مری تجویز می شود.

بررسی اجمالی

متوکلوپرامید (METOCLOPRAMIDE) داروی انقباض عضلات در دستگاه گوارش است و برای پیشگیری و درمان استفراغ، تهوع، بازگشت اسید معده به مری و همچنین سردرد های میگرنی تجویز می شود.

قرص متوکلوپرامید

قرص متوکلوپرامید یک داروی ضد تهوع است که با افزایش انقباض عضلانی معده حرکت غذا از معده را تسریع می بخشد و همچنین باعث افزایش تنگی عضله تحتانی مری می شود. با انقباض عضله متصل کننده مری و معده، حریان اسید معده به سمت مری متوقف می شود.

قرص خوراکی متوکلوپرامید 10 برای تسکین دل درد ناشی از رفلاکس معده، تهوع و استفراغ استفاده می شود و همچنین جهت درمان علائم گاستروپارزی دیابتی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

آمپول متوکلوپرامید

آمپول متوکلوپرامید جهت درمان و پیشگیری از حالت تهوع و استفراغ، تهوع ناشی از شیمی درمان یا جراحی یا برخی از درمان های پزشکی مرتبط با معده و روده استفاده می شود.آمپول متوکلوپرامید 10 میلی گرم / 2 میلی لیتر از اشکال دارویی این دارو می باشد.

آمپول متوکلوپرامید معمولا در بیمارستان ها مورد استفاده قرار می گیرد و استفاده از آن فقط با تجویز پزشک می باشد و توسط کادر درمان تزرییق انجام می گیرد. آمپول متوکلوپرامید در برخی از موارد شدید تهوع و استفراغ ناشی از میگرن نیز استفاده می شود.

قرص متوکلوپرامید در بارداری

قرص متوکلوپرامید در گروه B بارداری قرار دارد و به این معنی می باشد که مطالعات در حیوانات باردار خطری برای جنین نشان نداده است اما مطالعه کافی در زنان باردار در سه ماهه اول بارداری انجام نشده است.

این دارو در سه ماهه اول بارداری منع مصرف دارد و به همین خاطر مصرف قرص متوکلوپرامید در بارداری میبایست فقط با تجویز پزشک انجام شود.

قرص متوکلوپرامید در شیردهی

قرص متوکلوپرامید در شیردهی منع مصرف دارد، زیرا این قرص به شیر مادر منتقل می شود و ممکن است به کودکی که از شیر مادر تغذیه می کند آسیب جدی برساند. اگر به کودک خود شیر می دهید، قبل از تجویز با پزشک خود صحبت کنید شاید لازم باشد پزشک درباره قطع شیردهی یا قطع مصرف دارو تصمیم بگیرد.

حساسیت به آمپول متوکلوپرامید

اگر سابقه حساسیت به آمپول متوکلوپرامید یا قرص متوکلوپرامید داشته اید نباید از این دارو استفاده کنید زیرا مصرف مجدد آن می تواند خطرناک و کشنده باشد.

همچنین اگر در زمان مصرف این دارو دچار علائم واکنش آلرژیک مانند تنگی نفس، تورم لب ، صورت و زبان، قرمزی و بثورات پوستی شدید ، مصرف این دارو را قطع کرده و با پزشک خود مشورت کنید. اما اگر عوارض شدید بود سریعا به نزدیکترین اورژانس مراجعه کنید.

متوکلوپرامید چیست

متوکلوپرامید داروی گوارشی است که با انقباض عضلانی در دستگاه گوارش فوقانی باعث تسریع در تخلیه معده در روده می شود و موثر در جلوگیری از تهوع و استفراغ می باشد.متوکلوپرامید در گروه ضد تهوع و آنتاگونیست گیرنده دوپامین قرار دارد.

متوکلوپرامید یک درمان کننده کوتاه مدت که حدود 4 تا 12 هفته می باشد برای درمان سوزش معده استفاده می شود. این دارو می تواند علاوه بر درمان سوزش معده، آسیب های وارد شده توسط اسید معده به لوله مری را کاهش داده و به بهبودی آن کمک کند.

متوکلوپرامید یک شبه پروکاینامید است و به عنوان سرعت دهنده دستگاه گوارش، حرکات کند معده در افراد دیابتی و همچنین به عنوان یک دارو ضد استفراغ و تهوع و تهوع های ناشی از شیمی درمانی استفاده می شود.

قرص متوکلوپرامید در دستگاه گوارشی به خوبی جذب می شود و طی 1 الی 2 ساعت به غلظت پلاسمایی خود می رسد و حدود 80 درصد در مدت 72 ساعت از طریق ادرار دفع می شود. این دارو نیمه عمر حدود 5 تا 6 ساعت دارد.

موارد مصرف متوکلوپرامید

متوکلوپرامید در موارد درمان مشکلات روده و معده که به خوبی کار نکنند تجویز می شود و همچنین به عنوان یک درمان کوتاه مدت برای سوزش معده استفاده می شود.

متوکلوپرامید یک داروی ضد تهوع و استفراغ نیز می باشد و برای جلوگیری از احساس تهوع یا استفراغ در موارد شیمی درمانی، تهوع ناشی از میگرن، عمل جراحی استفاده می شود.

در برخی موارد پزشک متوکلوپرامید را برای درمان سکسکمه مقاوم، القای شیردهی، تهوع ناشی از میگرن و گاستروپارزی دیابتی تجویز می کند. .البته این دارو بیشتر برای سوزش معده که بعد از غذا یا در طور روز اتفاق می افتد استفاده می شود.

قرص متوکلوپرامید 10 میلی گرم به مدت 4 تا 12 هفته برای درمان سوزش سر دل ناشی از ریفلاکس معده دستگاه گوارش استفاده میشود.

هشدار مصرف متوکلوپرامید

این دارو ممکن است باعث سندرم بدخیم نورولپتیک که یک اختلال نادر سیستم عصبی است شود. علائم آن شامل افزایش دمای بدن، سفتی عضلات، گیجی، فشار خون غیر طبیعی، ضرابن قلب سریع و تعریق می باشد. در صورت مشاهده این علائم بالافاصله با پزشک خود تماس بگیرید و مصرف دارو را متوقف کنید.

اسپاسم عضلانی می تواند یک هشدار برای افرادی که از این دارو استفاده می کند باشد. این دارو ممکن است باعث اسپاسم عضلات صورت، گردن، بدن، بازوها و پا شود. این موارد ممکن است در 2 روز اول درمان اتفاق بیوفتد و بروز آن در کودکان بیشتر است. مصرف این دارو به کودکان و نوزادان بدون تجویز پزشک ممنوع است.

مصرف این دارو ممکن است باعث افسردگی شود. این تاثیر حتی اگر سابقه افسردگی نداشته باشید رخ دهد. علائم شما ممکن است خفیف یا شدید باشد و ممکن است شامل افکار خودکشی شود. اگر این علائم را دارید سریعا با پزشک تماس بگیرید.

اگر به بیماری کبد یا کلیه ، مشکلات مربوط به حرکات عضلانی ، اختلال در ریتم قلب ، فشار خون بالا ، تشنج ، سرطان پستان ، بیماری پارکینسون ، دیابت دچار هستید قبل از تجویز حتما این بیماری ها را به پزشک خود بگویید.

منع مصرف متوکلوپرامید

متوکلوپرامید برای بیماری های خاص منع مصرف دارد و نباید در زمان استفاده برخی از داروها و بیماری های خاص از این دارو استفاده شود زیرا ممکن است عوارض شدیدی به همراه داشته باشد. بهتر است قبل از تجویز این دارو با پزشک خود مشورت کنید.

سابقه تشنج: افرادی که سابقه تشنج دارند استفاده از این دارو می تواند باعث افزایش تشنج در آنها شود به همین خاطر نباید از این دارو استفاده کنند.
سابقه پارکینسون: مصرف این دارو می تواند علائم بیماری پارکینسون را شدیدتر کند.
فشار خون بالا: افرادی که مشکل فشار خون بالا دارند با مصرف متوکلوپرامید ممکن است فشار خون آنها افزایش یابد، بهتر است قبل از تجویز با پزشک خود مشورت کنن تا مطمئن شوند که این دارو برایشان بی خطر است یا خیر
سابقه مشکلات کبد و نارسایی قلبی: این دارو ممکن است آسیب کبدی یا نارسایی قلبی را بدتر کند و باعث افزایش مایعات در بدن می شود. اگر این اتفاق رخ داد ، با پزشک خود تماس بگیرید و مصرف این دارو را قطع کنید.
سابق بیماری کلیوی: افرادی که سابقه بیماری کلیوی دارند نمی توانند به خوبی این دارو را از بدن پاک کنند به همین خاطر سطح دارو در بدن افزایش می یابد و باعث عوارض جانبی جدی می شود. حتما باید قبل از تجویز با پزشک مشورت کنند تا پزشک بتواند در صورت ضرورت مصرف این دارو دوز مصرفی را مشخص کند.
سابقه سرطان سینه: این دارو می تواند باعث افزایش سطح پرولاکتین شود.پرولاکتین هورمونی است که ممکن است مسئول تومورهای سرطان پستان باشد. قبل از تجویز با پزشک خود مشورت کنید.

نحوه مصرف متوکلوپرامید

مقدار مصرف قرص متوکلوپرامید برای نوزاد، اطفال و کودکان می بایست فقط با تجویز پزشک مشخص شود و از مصرف خودسرانه این دارو به کودکان پرهیز کنید، زیرا می تواند عوارض شدیدی به همراه داشته باشد.

قرص متوکلوپرامید فقط برای درمان کوتاه مدت استفاده می شود و می بایست طبق تجویز پزشک آن را مصرف کنید، زیرا اگر مطابق تجویز مصرف نشود می تواند خطرات جدی به همراه داشته باشد.

قرص متوکلوپرامید را 30 دقیقه قبل از هر وعده غذایی یا هنگام خواب می بایست مصرف شود و بهتر است آن را به همراه یک لیوان کامل آب ببلعید.البته ممکن است پزشک برای عدم سوزش معده تجویز دیگری داشته باشد که می بایست بر اساس تجویز پزشک انجام شود.

اگر قرص متوکلوپرامید را بیش از حد مصرف کنید می تواند سطح خطرناکی از دارو در بدن ایجاد شود و علائم خواب آلودگی، گیجی، حرکات غیر طبیعی بدن، سفتی عضله و حرکات کنترل نشده صورت را به همراه داشته باشد. اگر مقدار زیادی از این دارو را مصرف کردید می بایست به پزشک مراجعه کنید و در صورت شدت علائم با اورژانس تماس بگیرید.

اگر یک دوز دارو را فراموش کردید به محض یادآوری دوز خود را مصرف کنید. اگر فقط چند ساعت قبل از دوز بعدی باشد، دوز فراموش شده را رد کرده و دوز بعدی را مصرف کنید. هرگز دو دوز را همزمان مصرف نکنید زیرا عوارض جانبی خطرناکی به همراه دارد.

عوارض جانبی متوکلوپرامید

متوکلوپرامید مانند سایر داروها می تواند در برخی از بیماران عوارض جانبی ایجاد کند که البته ممکن است در فردی عوارضی را به همراه نداشته باشد که این به تفاوت عملکرد دارو در بدن هر فرد می باشد.

عوارض شایع متوکلوپرامید شامل خواب آلودگی و کمبود انرژی، احساس ناخوشی، احساس ضعف و اسهال می باشد که ممکن است خفیف باشد و طی چند روز از بین برود. اما اگر عوارض شدید بود و برطرف نشد می بایست با پزشک خود مشورت کنید.

در صورت داشتن علائم لرزش در بازو یا پا، حرکات کنترل نشده مانند لب زدن یا پلک زدن، سردرگمی، افسردگی، تشنج، مشکل در خواب که ممکن است در 2 روز اول درمان اتفاق بیوفتد، سریعا به پزشک مراجعه کنید.

عوارض جانبی جدی

برخی از عوارض متوکلوپرامید ممکن است در برخی افراد جدی باشد و در صورت بروز عوارض جدی در زمان مصرف می بایست سریعا با پزشک تماس بگیرید.

افسردگی و افکار خودکشی، کمبود انگیزه، غمگینی
سندرم بدخیم نورولپتینک که علائم آن شامل تب شدید، عضلات سفت، مشکل در تفکر، ضربان قلب سریع یا نامنظم و تعریق زیاد
دیسکینز یا تاخیری که یک اختلال حرکتی است که علائم آن پلک زدن، لب زدن یا بیرون آوردن زبان
پارکینسون که علائمی شامل تکان دادن دست و پا، سفتی بدن، عدم تعادل می باشد

متوکلوپرامید ممکن است در برخی افراد واکنش های آلرژیک شدیدی ایجاد کند که علائم آن شامل مشکل تنفس، تورم زبان، لب یا گلو می باشد که در صورت مشاهده این علائم سریعا به پزشک مراجعه کنید.

متوکلوپرامید ممکن است در زنان باعث مشکلات قاعدگی یا خشکی واژن شود که دلیل آن افزایش سطح هورمون پرولاکتین در بدن آنها می باشد. در صورت مشاهده این علائم با پزشک خود تماس بگیرید.

افزایش سطح هورمون پرولاکتین در مردان باعث اختلال تعوظ، کاهش موی بدن و توده عضلانی و افزایش اندازه پستان می شود که می تواند از عوارض جدی متوکلوپرامید باشد.

تداخلات دارویی متوکلوپرامید

متوکلوپرامید ممکن است با برخی از داروها یا گیاهان دارویی که مصرف می کنید تداخل داشته باشد و نحوه کار داروها را تغییر دهد که این سبب بروز عوارض جانبی می شود.

تداخل دارویی می تواند عملکرد داروها را کاهش یا افزایش دهد و یا عوارض جانبی شدیدی به همراه داشته باشد. به همین خاطر برای جلوگیری از تداخل دارویی پزشک باید از تمام داروهایی که مصرف میکنید مطلع باشد تا بتواند بهترین تجویز را برای شما داشته باشد.

مصرف متوکلوپرامید با برخی از داروها می تواند خطر عوارض جانبی متوکلوپرامید را افزایش دهد، این داروها شامل داروهای ارامبخش، خواب آور، داروهای مخدر، آنتی هیستامین ها می باشد.

برخی از این داروها شامل هیدروکسی زین، فنوباربیتال، تمازپام، ازوپیکلون، زولپیدم ، مپریدین، دیازپام ، لورازپام می باشد که ممکن است با متوکلوپرامید تداخل داشته باشد و باعث افزایش خواب آلودگی شود.همچنین داروهای مهار کننده مونوآمین اکسیداز مانند سلژلین، ایزوکاربوکسازین، ترانیل سیپرومین می تواند با متوکلوپرامید تداخل داشته باشد و باعث افزایش فشار خون شود.

تداخل متوکلوپرامید با برخی از داروها ممکن است خطر عوارض جانبی سایر داروها را افزایش دهد که این می تواند عوارض جانبی جدی را به همراه داشته باشد.

تتراسایکلین و متوکلوپرامید به هم تداخل دارند و می تواند میزان جذب تتراسایکلین را در بدن افزایش دهد و باعث خطر ابتلا به عوارض جانبی تتراسایکلین مانند اسهال، استفراغ را افزایش دهد.

متوکلوپرامید و سیکلوسپورین می توانند تداخل دارویی ایجاد کنند و باعث افزایش سطح سیکلوسپورین در بدن شود که نتیجه آن خطر ابتلا به مشکلات کلیوی، مشکلات گوارشی و احساس گزگز ناشی از اسیب به اعصاب را افزایش دهد.

متوکلوپرامید و انسولین می توانند تداخل دارویی ایجاد کنند و بر نحوه حرکت غذا در بدن تاثیر گذار باشند. این ممکن است سطح قند خون شما را تغییر دهد و سطح قند خون افزایش یابد. به همین خاطر پزشک باید دوز انسولین شما را تنظیم کند.

متوکلوپرامید ممکن است در مصرف همزمان با برخی از داروها باعث کم اثر شدن دارو شود و برای درمان بیماری شما به خوبی عمل نکند.این به علت کاهش مقدار این داروها در بدن می شود. نمونه ای از این داروها شامل:

آنتی کولینژیک ها : آتروپین، بنزتروپین، داریفناسین، دی سیکلومین ، متوکوپولامین، سلیفناسین
داروهای ضد درد: کدئین، فنتانیل، هیدروکودون، مپریدین، متادن، مرفین و اکسی کدون
دیگوکسین
لوودوپا
داروهای فشار خون

این لیست کاملی از داروهای در تداخل با متوکلوپرامید نیست و فقط نمونه ای از داروهای در تداخل می باشد، به همین خاطر اگر از داروی خاصی استفاده می کنید می بایست قبل از تجویز به پزشک خود لیست داروهای خود را اعلام کنید تا پزشک بتواند بر روی تجویز و داروها مدیریت کند.