مراقبت و پیشگیری از حساسیت دندان
حساسیت دندان معمولا پس از خوردن غذای سرد، نوشیدن مایعات سر یا تنفس هوای سرد ایجاد می شود.حساسیت دندان می تواند دائمی یا موقت باشد.به این حساسیت دندانی ، حساسیت شدید عاج دندان نیز گویند.این حساسیت معمولا زمانی ایجاد می شود که لثه تحلیل پیدا کرده باشد.در ادامه با حساسیت دندان ،علت ،پیشگیری و مراقبت از حساسیت دندان آشنا شوید.
حساسیت دندان چیست
در زیر مینا مجاری لانه زنبوری ریز پر از مایعی وجود دارد که مستقیما به مغز دندان می روند که حاوی عصب حساس دندان است. به طور طبیعی، بزاق دهان باعث رسوب کلسیم بر مینای دندان شده و مانع باز شدن این مجاری می گردد. اما مسواک زدن شدید و زیاد (مخصوصا با مسواک زبر)، عقب نشینی لثه ها، خوردن غذاهای اسیدی و دندان قروچه پوشش محافظتی دندان را از بین می برند و انتهای مجاری را لخت می کنند. ترک خوردگی دندان ها و افتادن پرشدگی ها نیز مجاری را لخت می کنند.
علت هر چه باشد، وقتی انتهای مجرایی لخت شد، تغییر شدید دمای دهان باعث جابه جا شدن سریع مایع درون آن می گردد. این حرکت مایع باعث تیر کشیدن دندان می شود.
خورده شدن مینا باعث واکنش های دردناک به خوراکی های سرد می شود. اگر دندان تان به چیزهای گرم حساس است یا اگر حساسیت به چیزهای سرد بیش از چند لحظه طول می کشد، احتمالاً دچار التهاب بازگشت ناپذیری شده اید که ممکن است منجر به آبسه (التهاب پر از چرک) شود.
لثه ها مانند یک پوشش، ریشه های دندان را می پوشانند، بنابراین با تحلیل لثه ها و از بین رفتن محافظ ریشه که «سمان» نام دارد، ریشه های زیرین دندان ها بدون محافظ می مانند. از این رو مشاوره با دندانپزشک برای شناسایی علت تحلیل لثه و انتخاب بهترین راه درمان بسیار مهم است.
در دندان های سالم، عاج دندان (بافت زنده درون دندان) به کمک لثه ها و لایه محکم مینای دندان محافظت می شود. وقتی مینای دندان از بین می رود یا هنگامی که لثه ها بر اثر مسواک زدن محکم یا استفاده از مسواکی با الیاف بسیار زبر تحلیل می یابند، لایه سمان ساییده شده و ممکن است عاج دندان نمایان شود.عاج دندان از تعداد زیادی مجرا (لوله های میکروسکوپی به نام توبول) تشکیل شده که با عصب عمق دندان در ارتباط است.
سرما، گرما یا شیرینی می تواند سبب تحریک عاج دندان و متعاقب آن تحریک عصب هایی شود که ایجاد حساسیت، ناراحتی و درد می کند.
پیشگیری از حساسیت دندان
به طور کلی رعایت بهداشت دهان و دندان از بروز حساسیت دندان جلوگیری می کند که این امر با دو بار مسواک زدن در روز به مدت 5 دقیقه با استفاده از مسواک های با کیفیت و دارای الیاف نرم و با خمیردندان های استاندارد حاوی فلوراید صورت می گیرد.در عین حال باید از دندانپزشک برای فهمیدن بهترین روش مسواک زدن و رفع نیازهای دندانی کمک گرفت.
راه اصلی جلوگیری از حساسیت دندان، پیشگیری از تحلیل لثه هاست. البته مسواک زدن آرام (نه محکم) هم بسیار موثر است.در صورتی که عاج دندان نمایان شود، حتی اگر احساس درد نداشته باشیم تا پایان عمر این مشکل بهبود نخواهد یافت. پس رعایت بهداشت دهان و دندان ، حتی در زمانی که احساس درد نداریم، در جلوگیری از پوسیدگی ریشه بسیار حائز اهمیت است.
علت حساسیت دندان
دلایل اصلی از دست دادن مینای دندان یا تحلیل لثه ها شامل استفاده از مسواک نامناسب (زبر و سخت) و فشار بیش از حد به دندان ها هنگام مسواک زدن و استفاده از خمیردندانی با قدرت سایندگی بیش از حد است، مانند خمیردندان های ضدجرم یا سفیدکننده یا مخصوص سیگاری ها.
البته باید توجه کرد در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، پیامد بعدی گسترش پوسیدگی ریشه دندان است که باید توسط دندانپزشک درمان شود. از دست دادن مینای دندان یا تحلیل لثه ها و تخریب لایه سمان روی ریشه باعث می شود عاج دندان بدون محافظ بماند و نسبت به دندان دارای مینای طبیعی، نرم تر و دارای منافذ بیشتری شود. بنابراین در چنین شرایطی دسترسی باکتری ها به آن بسیار آسان تر و امکان گسترش پوسیدگی بیشتر خواهد بود.
مراقبت از حساسیت دندان
انتخاب مسواک مناسب یکی از راه های مراقبت از دندان های حساس است. در این شرایط باید از مسواک مخصوص استفاده کرد، چرا که الیاف زبر مسواک های معمولی همراه با شیوه نامناسب مسواک زدن می تواند باعث سایش یا تحلیل لثه ها شود.
انتخاب خمیردندان مناسب از گروه ضد حساسیت ها و در نهایت استفاده از دهان شویه مناسب از مراقبت های دیگر به شمار می رود. ولی در صورتی که نتیجه مناسب حاصل نشود، احتمالا نیاز به درمان های جدی تر مانند ترمیم و درمان عصب خواهد بود.